Verbeter je bioveiligheidsscore met een goed ingerichte hygiënesluis

De risico-enquête is een waardevol instrument om de risicofactoren voor insleep en verspreiding van ziekteverwekkers op je bedrijf in kaart te brengen. Aanvoer van levende dieren vormt bijvoorbeeld één van de grootste risicofactoren voor insleep van kiemen. Maar ook personen (medewerkers, bezoekers én de veehouder zelf) kunnen ziekteverwekkers binnenbrengen. De resultaten van de enquête vormen een goede basis om gericht mee aan de slag te gaan en de bioveiligheid op je bedrijf naar een hoger niveau te tillen. De jaarlijkse stijging van zowel de interne bioveiligheidsscore (maatregelen om verspreiding van ziektekiemen binnen het bedrijf te beperken) als de externe (maatregelen om insleep van ziektekiemen te voorkomen) toont aan dat de enquête effect heeft.

Sommige maatregelen om het risico op insleep via personen zoals personeel en bezoekers te beperken zijn niet alleen sterk aanbevolen, maar ook wettelijk verplicht (KB van 18 juni 2014 houdende de maatregelen ter voorkoming van aangifteplichtige varkensziekten). Zo moet elk bedrijf over een hygiënesluis beschikken waarlangs elke bezoeker het bedrijf betreedt. Daarnaast zijn bedrijfskledij en -schoenen verplicht voor elke bezoeker. Deze maatregelen zijn essentieel om de insleep via personen te beperken.

Uit de resultaten van de risico-enquête blijkt dan ook dat bedrijven deze verplichtingen zeer goed naleven:

• 100% van de bedrijven geeft aan dat bezoekers zich moeten aanmelden voordat ze de stallen betreden. Een goede zaak, want zo voorkom je dat bezoekers ongezien en zonder voorzorgsmaatregelen de stallen binnenkomen.
• Meer dan 93% van de bedrijven beschikt over een hygiënesluis.
• 93% van bedrijven geeft in de laatste risico-enquête aan dat bezoekers verplicht hun handen moeten wassen en ontsmetten vooraleer ze de stallen betreden. Een behoorlijke stijging ten opzichte van de eerste enquête waarbij dit op ongeveer 78% van de bedrijven het geval was.
• Vrijwel alle bedrijven (meer dan 99%) voorziet bedrijfskledij en -schoenen voor bezoekers. Ook hier zien we een stijging ten opzichte van de eerste risico-enquête 96%).

Een positieve evolutie dus. Toch blijft er ruimte voor verbetering.

Figuur: Evolutie van het aandeel bedrijven dat aangeeft dat ze maatregelen neemt om het risico op insleep via personen te beperken, vergeleken tussen de eerste en de meest recente risico-enqûete.

Waar nog winst te halen valt

Een hygiënesluis hebben met bedrijfskledij en -schoenen is een goede eerste stap, maar ze correct gebruiken is minstens even belangrijk. De ruimte moet duidelijk worden ingedeeld zodat “vuile” en “propere” zones strikt gescheiden blijven. Het stappenplan is eenvoudig:

• Bezoekers komen binnen in de publieke of ‘vuile’ zone, waar eigen kledij en schoenen nog zijn toegelaten.
• De eigen kledij wordt uitgedaan
• Men wast de handen en ontsmet ze
• Pas daarna betreedt men de bedrijfseigen of ‘propere’ zone
• Daar worden de bedrijfskledij en -laarzen aangedaan.

Deze indeling is cruciaal om te vermijden dat kiemen vanuit de publieke zone op de bedrijfseigen materialen terechtkomen.

Vandaag geeft slechts 22% van de bedrijven aan dat hun hygiënesluis op deze manier is ingericht. Dit betekent dat er voor veel bedrijven nog ruimte is om het risico op insleep sterk te verlagen. Het goede nieuws is dat een correcte indeling geen grote investering hoeft te zijn. De enige voorwaarde is dat de ruimte twee toegangen heeft: een naar de publieke zone waarlangs personen het bedrijf binnenkomen en een naar de stallen. In dat geval kan een simpele bank al dienen als duidelijke fysieke scheiding tussen beide zones.

Vergeet jezelf en je personeel niet

Niet alleen bezoekers (bedrijfsvreemde personen) vormen een risico. Ook medewerkers én de veehouder zelf kunnen een risico vormen en nemen best altijd dezelfde voorzorgsmaatregelen als de bezoekers. Gelukkig past meer dan 95% van de bedrijven dit consequent toe.