IBR-situatie september 2025: alertheid blijft nodig
Het aantal conventionele rundveebedrijven met het IBR-statuut ‘besmet’ (I2) staat op 10 september op een historisch laag peil, dankzij grote inspanningen die geleverd zijn na meerdere inslepen eerder dit jaar. Toch blijft waakzaamheid noodzakelijk. De harde realiteit is dat er na vijf maanden zonder insleep nu toch nieuwe besmettingen werden vastgesteld, wat aantoont dat het virus nog steeds circuleert. Met 99,9% van de conventionele bedrijven inmiddels op I3- of I4-niveau, is de sector dichter bij een volledig IBR-veilige rundveehouderij dan ooit tevoren. Toch wordt verwacht dat het aantal IBR-dragers opnieuw zal toenemen door de recente nieuwe gevallen. Om IBR uit te roeien, moeten veehouders, erfbetreders en de hele keten alert blijven en strikt bioveilig handelen. Vooral bij de niet-conventionele afmestbedrijven/handelaarsstallen is er nog werk aan de winkel.
Goede inspanningen op de resterende conventioneel besmette bedrijven
Begin september kunnen we een belangrijke mijlpaal melden over de Vlaamse IBR-situatie: het aantal besmette conventionele rundveebedrijven* (I2) staat op een historisch laag peil (zie tabel). Slechts zeven bedrijven hebben het statuut ‘besmet’ (I2), met 583 gekende IBR-dragers. Het gaat om bedrijven die dit jaar nog geconfronteerd werden met IBR-insleep. Aangezien er in de eerste 6 maanden van dit jaar 32 bedrijven insleep hadden, betekent dit dat al deze bedrijven zeer zware inspanningen hebben geleverd.
* Dit zijn de traditionele melk- of vleesveebedrijven, anders dan de niet-conventionele bedrijven (afmest/vleeskalveren/handelaarstallen)
Tabel: IBR-statuten in Vlaanderen op 10 september 2025
| IBR-statuut | Aantal bedrijven | % | Aantal IBR-dragers |
|---|---|---|---|
| Haard (I0) | 2 | 0,02% | 6 (onderzoek loopt) |
| Besmet (I2) | 7 | 0,07% | 583 |
| I2 afmest rund | 198 | 1,90% | 12 (gekende dragers) |
| Vleeskalverhouderij | 222 | 2,13% | |
| IBR gE NEG met behoud van vaccinatie (I3-5) | 145 | 1,39% | |
| IBR gE NEG in transitie (I3-6) | 173 | 1,66% | |
| IBR-VRIJ (gE) (I4-5) | 9.628 | 92,44% | |
| IBR-VRIJ (gB) (I4-6) | 40 | 0,38% | |
| TOTAAL | 10.415 | 100% | 601 |
Nieuwe gevallen in provincies Oost- en West-Vlaanderen
Waakzaamheid blijft nodig want in de voorbije 14 dagen werden vier nieuwe gevallen van insleep vastgesteld. In twee gevallen (een melkveebedrijf in de regio Aalter en een melkveebedrijf in de regio Lievegem) werd de besmetting in een vroege fase opgespoord door alerte veehouders en hun dierenartsen via virologisch onderzoek. Het derde geval werd door epidemiologisch onderzoek op een vleesveebedrijf in de regio Tielt aangetoond. In diezelfde regio werd een vierde geval opgespoord dat duidelijk gerelateerd is aan handel. Het onderzoek naar de precieze oorzaak van de eerste drie inslepen loopt nog. Bij alle gevallen zijn onmiddellijk alle noodzakelijke maatregelen genomen om verdere verspreiding te voorkomen.
Deze inslepen tonen aan dat IBR nog steeds circuleert in het veld, ondanks dat er nog nooit zoveel conventionele rundveebedrijven zijn geweest met I3- of I4-statuut (99,9%)
Blijvende virusreservoirs
Er blijven IBR-dragers opduiken in de handel. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat het virus circuleert op sommige afmestbedrijven en in handelstallen. Deze virusreservoirs dwingen veehouders om uitermate alert te zijn. We vragen dan ook aan alle erfbetreders om altijd strikt bioveilig te werken bij elk contact met dieren. Samen met de sector en de overheid blijft DGZ inzetten op een sluitend beleid zodat we een IBR-veilige rundveesector kunnen garanderen.
Wat kan je zelf doen?
- Wees alert op mogelijke (discrete) symptomen en contacteer jouw bedrijfsdierenarts, die een swab neemt voor virologisch onderzoek wanneer IBR niet uit te sluiten valt (aangifteplicht).
Discrete symptomen zijn: koorts, daling melkgift en eetlust in het koppel, al of niet vergezeld van neusvloei,… - Wees waakzaam bij alle aan- en afvoer van dieren en verwacht dit ook van alle erfbetreders (vervoerders, handelaars ...). Vraag ook garanties bij vervoer en verifieer de afkomst van de dieren. We zien duidelijk dat runderen die lang onderweg zijn meer kans hebben op besmetting.
- Indien mogelijk: vermijd aankopen. Beschouw aangekochte runderen steeds als hoog risico: pas na het gunstig doorlopen van het volledige aankooponderzoek kunnen de dieren als veilig worden beschouwd en eindigt de isolatie.
- Alle erfbetreders die in contact komen met runderen moeten bioveilig werken. Wanneer zij in contact komen met uitscheidende dieren, moet de kans op overdracht van het virus door kledij en materiaal uitgesloten worden. Zorg ervoor dat elke erfbetreder bioveilig kan werken: geef hem/haar bedrijfseigen laarzen en een overall.
- Werk samen aan bioveiligheid (zie ook mijnmaniervanwerken.be).