Blauwtong
Blauwtong wordt veroorzaakt door beten van knutten (familie van de muggen) die besmet zijn met het virus. Heel wat herkauwers, zoals schapen, geiten en runderen, kunnen besmet raken, maar schapen zijn het meest gevoelig. Sinds begin september 2023 kreeg Nederland te maken met een uitbraak van een nieuw serotype blauwtong, meer bepaald serotype 3. In oktober 2023 werd ook in België een eerste geval met dit serotype bevestigd. De situatie wordt nauw opgevolgd.
De actuele maatregelen, procedures en wetgeving zijn te vinden op de website van het FAVV.
Verschillende serotypes blauwtong
Wereldwijd zijn er 24 serotypes van het blauwtongvirus bekend. De meeste serotypes komen vooral voor in tropische en subtropische streken. Ons land en de rest van Europa maakten vanaf 2006 een epidemie door met het serotype 8. Door een doorgedreven vaccinatiecampagne werd België in 2012 opnieuw vrij van blauwtong verklaard. Sinds 2015 circuleert er opnieuw serotype 8 en 4 in Frankrijk en sedert augustus 2019 was België weer risicogebied voor serotype 8.
Het laatste geval van BTV serotype 8 (BTV8) in België dateert van februari 2021. Aangezien er de 2 opvolgende jaren bewaking werd verricht conform de Europese regelgeving en er geen gevallen van BTV8 meer geconstateerd werden, kon het FAVV in het voorjaar van 2023 de blauwtongvrije status aanvragen aan de Europese Commissie. Deze aanvraag werd goedgekeurd waardoor we vanaf 5 juni 2023 de vrije status kregen en België dus geen risicogebied meer is voor serotype 8.
Begin september 2023 kreeg Nederland te maken met een uitbraak van een nieuw serotype blauwtong, meer bepaald serotype 3. Dit type kwam eerder ook al voor op Sardinië en Sicilië. Op 10 oktober 2023 bevestigde Sciensano aan de hand van PCR-onderzoek ook in ons land een eerste geval van besmetting met serotype 3. Ondertussen zijn er 5 schapen en 2 runderen positief bevestigd.
Ziektetekens bij schapen
Bij schapen zien we vooral:
- Koorts
- Vermageren
- Ontstekingen, blaasjes, letsels in de muil
- Gezwollen en soms blauwe tong
- Zwelling van de kop
- Manken door ontstekingen aan de klauwen
- Longontsteking
- Ofwel sterfte binnen 8-10 dagen, ofwel traag herstel
- Drachtige dieren: verwerpen of geboorte van misvormde lammeren
Ziektetekens bij runderen en geiten
Bij runderen en geiten zien we:
- Gedaalde melkproductie
- Onvruchtbaarheid
- Alle symptomen beschreven bij de schapen komen ook voor bij runderen en geiten, zij het meestal in mindere mate.
Diagnose
Antistoffen kunnen aangetoond worden met een ELISA-test op serum.
Het virus zelf wordt aangetoond met een PCR-test op ongestold bloed (EDTA).
Bij de differentiaaldiagnose moet gedacht worden aan boosaardige catarrhaalkoorts, fotosensibilisatie, mond- en klauwzeer, BVD en Ecthyma.
Preventie en behandeling
Er zijn verschillende vaccins op de markt voor zowel runderen, schapen als geiten. Een vaccin is meestal serotypespecifiek, d.w.z. dat het gericht is tegen één van de 24 bekende types. Daarnaast bestaan er ook enkele combinatievaccins. De dieren zijn enkel immuun voor het type waarmee geënt is. Tot op heden is er in ons land nog altijd geen vaccin beschikbaar voor serotype 3.
Vaccinatie is vrijwillig.