Projecten varkensgezondheid

Een goede start van de dieren is belangrijk voor hun verdere leven. Want een goede start heeft een impact op het antibioticumgebruik en de gezondheid van de varkens maar bepaalt ook de verdere prestaties van de varkens. Kortom, een goed kraamstalmanagement is de basis voor een gezonde en technisch optimale varkensproductie.

Met het project ‘Boerenvreugde in West-Vlaamse kraamstallen’ dat gefinancierd wordt door de provincie West-Vlaanderen, werken DGZ en Inagro samen om de West-Vlaamse varkenshouders te ondersteunen, informeren en inspireren met betrekking tot zijn kraamstalmanagement.

Hiervoor zetten we in op 3 aspecten:

1. Individuele begeleiding binnen het project

   Het project geeft West-Vlaamse bedrijven de mogelijk om zich individueel te laten begeleiden bij het optimaliseren van hun kraamstalmanagement. Varkenshouders die vragen hebben over dit onderwerp, die streven naar betere bedrijfsprestaties, gezondere varkens of andere aspecten die gelinkt worden aan kraamstalmanagement kunnen via dit project ondersteuning en begeleiding aanvragen. 

2. Innovatieve technieken onderzoeken en ervaringen delen met collega’s

   Eén van de doelen van het project is innovatieve technieken of handelingen rond kraamstalmanagement onder de aandacht brengen. Dit kunnen zowel kleine als grote aanpassingen zijn waarbij we ook rekening houden met de praktische en financiële haalbaarheid.
   Om te weten welke innovatieve technieken of handelingen de dag van vandaag al worden toegepast én om te weten te komen waar bijkomende informatie over nodig is, organiseren we op verschillende momenten brainstormsessies en educatieve/informatieve uitstappen. Kortom, uitwisseling van  informatie met als doel de sector te helpen met een verbetering van het kraamstalmanagement te bekomen.

3. Communicatie en sensibilisering

   Door regelmatig over het project te communiceren, brainstormsessies te organiseren, door het uitwerken en verspreiden van basisprotocollen met betrekking tot het kraamstalmanagement en een varkenshouder aan te stellen als ambassadeur voor het project, willen we zoveel mogelijk varkenshouders betrekken bij dit onderwerp en hen erover informeren en sensibiliseren.

Tips over kraamstalmanagement

Dankzij het project konden Inagro en DGZ samen met de West-Vlaamse varkenshouders-deelnemers een reeks protocollen opstellen die elke varkenshouder kunnen inspireren met betrekking tot zijn kraamstalmanagement. Met welke ga jij aan de slag?

           >> Ontdek hier alle tips uit het project

Wens je meer informatie over dit project, heb je interesse in de individuele begeleiding of in deelname aan 1 van de brainstormsessies?

Heb je innovatieve ideeën die je graag wil delen of input voor een basisprotocol?

Of ben je benieuwd naar wat het inhoudt om ambassadeur te zijn voor dit project?

Neem contact op met DGZ-varkensdierenarts Caroline Bonckaert: caroline.bonckaert@dgz.be.

Dit project kwam tot stand met de steun van www.vlaanderen.be/pdpo en www.ec.europa.eu/agriculture/ en de provincie West-Vlaanderen.

Op 1 april 2019 ging het demonstratieproject ‘Monitoren en optimaliseren van het klimaat in varkensstallen’ van start. Dit project wil de varkenshouders bewust maken van het belang van een adequaat stalklimaat als preventieve maatregel om de gezondheid van de dieren te waarborgen. 

Een stalklimaat is heel belangrijk op een varkensbedrijf. Maar hoe weet je nu hoe optimaal het klimaat in jouw stal(len) is? Met de adviezen die tijdens dit project verzameld werden, kun je zelf een eerste check uitvoeren. Ga aan de slag met de brochure waarin je alle adviezen en heel wat tips vindt.

> Lees de brochure EEN OPTIMAAL STALKLIMAAT

> Download de STALKLIMAAT-CHECK

> Meer informatie over klimaat in varkensstallen vind je ook op de website van het Varkensloket:

• Stappenplan klimaatevaluatie
• Rekentool voor het berekenen van mechanische ventilatie

Pas gespeende biggen maken een moeilijke periode door. In deze periode kunnen namelijk verschillende stressfactoren aanleiding geven tot gezondheidsproblemen en mindere prestaties. Hoe vlotter de biggen opstarten in de biggenafdeling, hoe minder vatbaar ze zullen zijn voor ziektes zoals speendiarree, streptokokkeninfecties of slingerziekte. Doordat de biggen gezonder zijn, zullen ze ook technisch beter presteren. Dit leidt niet alleen tot een betere gezondheid van het hele bedrijf maar rendeert ook in de economische resultaten, zowel in de biggenafdeling als bij de vleesvarkens.

Als varkenshouder heb je er dus alle baat bij om het speenproces zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Daarom werkte DGZ mee aan een aantal projecten over dit onderwerp:

• Project OPTIMAAL SPENEN OP WEST-VLAAMSE VARKENSBEDRIJVEN: een project gefinancierd door de provincie West-Vlaanderen en uitgevoerd door DGZ met de hulp van Inagro. Het project startte in november 2018 en eindigde in oktober 2020. 
• Het demonstratieproject OPTIMAAL SPEENMANAGEMENT: GERICHTE COACHING NAAR EEN BETERE GEZONDHEIDSSTATUS, met als projectpartners DGZ, Inagro, UGent en PVL (Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw). Dit project kwam tot stand met de steun van www.vlaanderen.be/pdpo en www.ec.europa.eu/agriculture en liep van 2019 tot 2022.

• Brochure Optimaal Speenmanagement

Spenen van biggen, het blijft een delicaat proces. Om deze periode voor de biggen zo optimaal mogelijk te laten verlopen, geven we je graag alle tips en info mee die we verzamelden tijdens het demonstratieproject Optimaal speenmanagement: gerichte coaching naar een betere gezondheidsstatus. We overlopen de meest voorkomende ziektes, de risicopunten in de kraamstal en in de biggenafdeling en we leggen je uit hoe je je eigen management kunt beoordelen én verbeteren via het PDCA-principe (Plan-Do-Check-Act). Download de brochure en gebruik de tips om de gezondheidsstatus van jouw bedrijf nog te verhogen.

DOWNLOAD DE BROCHURE OPTIMAAL SPEENMANAGEMENT (pdf)

Met de steun van:

Project Optimaal spenen op West-Vlaamse varkensbedrijven	Demonstratieproject Optimaal speenmanagement: gerichte coaching naar een betere gezondheidsstatus

Westhoek en Midden West-Vlaanderen zijn beiden regio’s met een hoge densiteit aan varkens. Bovendien zijn er in beide regio’s naast de vele varkensbedrijven ook verschillende varkensslachthuizen en tal van toeleveringsbedrijven gevestigd. Dit zorgt voor heel wat varkens en varkens-gerelateerd transport. Vrachtwagens, maar ook dierenartsen, adviseurs of andere bedrijfsbezoekers rijden vaak van varkensbedrijf naar varkensbedrijf, wat grote risico’s op het vlak van bioveiligheid met zich mee kan brengen.

Begin 2021 startten Boerenbond, DGZ en Inagro samen twee nieuwe LEADER-projecten op, één in Midden West-Vlaanderen (Weerbare varkens en boeren in Midden West-Vlaanderen) en één in de Westhoek (Weerbaarheid in de Westhoek, van boer tot varken en terug). Beide projecten willen aandacht besteden aan het praktisch implementeren van de bioveiligheidsprincipes op het varkensbedrijf. Want hoewel het in theorie vaak logisch en eenvoudig is, is het in de praktijk niet altijd even evident om bioveiligheid op je eigen bedrijf toe te passen. Vaak bots je op praktische problemen of weet je niet goed waar juist te beginnen.

Verschillende varkenshouders geven dan ook aan dat ze zich zeer goed bewust zijn van het belang van bioveiligheid maar dat ze inderdaad in de praktijk niet altijd goed weten hoe ze dit op hun eigen bedrijf kunnen aanpakken. Bovendien signaleren varkenshouders dat het vaak moeilijk is om bezoekers van het varkensbedrijf bepaalde beperkingen op te leggen in het kader van bioveiligheid. Als die bezoekers bovendien een controlerende functie hebben of essentiële werken komen uitvoeren op het bedrijf, wordt dit extra lastig. Door in te zetten op begeleiding binnen het thema bioveiligheid in combinatie met tips en tricks omtrent communicatie, willen beide leaderprojecten niet alleen de weerbaarheid van het varkensbedrijf verbeteren, maar ook de communicatieve en mentale weerbaarheid van de varkenshouder zelf.

• Weerbaarheid van het varkensbedrijf:

Verbeteren van de bioveiligheid draagt niet alleen bij aan het verbeteren van de diergezondheid van de varkens maar heeft ook een duidelijk positief effect op de technische en economische resultaten. Binnen dit deel van het project zal ingezet worden op zowel collectief als individueel advies voor varkensbedrijven. Hierbij zal naast verdere sensibilisatie vooral gefocust worden op praktisch advies over hoe je de bioveiligheid op een bedrijf kunt verbeteren en hoe je de theorie toepast in de praktijk.

• Mentale weerbaarheid:

Bioveiligheidsregels opleggen aan derden is vaak moeilijk en vraagt een zekere assertiviteit. Via training in het insight principe, protocols en informatie omtrent je rechten en plichten als varkenshouder, willen we de mentale weerbaarheid van de varkenshouder mee ondersteunen.

• Communicatieve en publieke weerbaarheid:

Spijtig genoeg komt de intensieve varkenshouderij bij het brede publiek niet altijd even positief in beeld. Maar al te vaak ontstaan er conflicten, vaak als gevolg van onbegrip van beide zijden. Een goede communicatie is cruciaal. Hoe je dit aanpakt, zal via getuigenissen en workshops toegelicht worden.

Met alle workshops, advies op maat en voornamelijk digitale communicatie zullen deze leaderprojecten bijdragen aan de weerbaarheid van zowel varkensbedrijf als varkenshouder.

Contactpersonen:

• Boerenbond: Pieter-Jan Delbeke pieter-jan.delbeke@boerenbond.be
• Inagro: An Cools info.varkenshouderij@inagro.be
• DGZ: Charlotte Brossé charlotte.brosse@dgz.be

In dit project kunnen de veehouder en zijn bedrijfsdierenarts nagaan of de compartimenten op het varkensbedrijf doeltreffend gereinigd werden door er afdrukplaatjes in te (laten) nemen. Daarnaast onderzoekt Veepeiler ook de bacteriologische kwaliteit van het reinigingswater, overlopen we het reinigingsprotocol en trachten we te achterhalen of dit geoptimaliseerd kan worden. Na het doorvoeren van eventuele aanpassingen kunnen opnieuw plaatjes genomen worden om het effect ervan na te gaan. 

Alle varkensbedrijven die hun R&O-proces willen evalueren, kunnen deelnemen. Ofwel kan de bedrijfsdierenarts de afdrukplaatjes nemen op het bedrijf, of de varkenshouder kan hiervoor een beroep doen op DGZ.

Het doel van het project is het reinigings- en ontsmettingsprotocol van de Vlaamse varkenshouder en het effect ervan in beeld te brengen en de resultaten te vergelijken met deze van een gelijkaardig Veepeilerproject van 5 jaar geleden. Daarnaast willen we met dit project bewustwording creëren in de varkenssector over het belang van een goede reiniging en ontsmetting en de controle ervan.

>> Heb je interesse? Bespreek het met je bedrijfsdierenarts zodat hij contact kan opnemen met zijn DGZ regiodierenarts om verdere opties te bespreken.

In dit nieuw project helpt Veepeiler Varken om uit te zoeken of biggen die PRRSV positief zijn bij spenen, ook viremisch geboren worden.

Om aan dit nieuwe project te kunnen deelnemen moet het bedrijf via PCR-onderzoek kunnen aantonen dat biggen positief zijn voor PRRSV kort na opzet in de biggenafdeling. Als ze positief zijn,  kan het bedrijf 2 pools van “processing fluids” (vocht dat verkregen wordt uit gecoupeerde staartjes en castratiemateriaal) laten testen op aanwezigheid van PRRSV aan de hand van een PCR-test. Hierna kunnen de risicofactoren opgespoord worden zodat er samen met de varkenshouder en de bedrijfsdierenarts een plan van aanpak kan opgesteld worden met als doel gezondere biggen te houden. 

>> Heb je interesse? Bespreek het met je bedrijfsdierenarts zodat hij contact kan opnemen met zijn DGZ regiodierenarts om verdere opties te bespreken.

Met dit project willen we inzicht brengen in de colostrumopname en het biestbeleid op Vlaamse varkensbedrijven.

Bedrijven die aan dit project willen deelnemen om de colostrumopname bij hun biggen na te gaan vullen eerst deze enquête in met vragen die betrekking hebben op het biestmanagement. Van zodra we een volledig ingevulde vragenlijst ontvangen hebben, bezorgen we de bedrijfsdierenarts een pakket voor de staalname van 35 serummonsters. Binnen het project kunnen eenmalig 5 zeugen bemonsterd en per zeug 6 eigen biggen (2 kleine biggen, 2 middelmatige en 2 grote biggen). De staalname moet uitgevoerd worden binnen de 7 dagen na het werpen. De stalen worden teruggestuurd naar DGZ voor de bepaling van antistofconcentraties voor PCV2. Door de resultaten tussen de zeugen en biggen te vergelijken kan een indicatie verkregen worden over de biestopname van de big.  

>> Heb je interesse? Bespreek het met je bedrijfsdierenarts zodat hij contact kan opnemen met zijn DGZ regiodierenarts om verdere opties te bespreken.

Het Veepeileronderzoek dat voorafging aan dit project bevestigde al dat het aantal PCV2-positieve resultaten van PCR-onderzoek op bloed de voorbije jaren (van 2019 tot 2021) stijgt. Daarnaast blijkt dat er eveneens een stijging waar te nemen is in de virale lading van PCV2 in bloed dat onderzocht werd over deze jaren heen. In een vervolgonderzoek gaat Veepeiler na of andere virale infecties (het porciene parvovirus en/of PCV2d) een rol speelt in deze stijging. Dit zal gebeuren door bloedmonsters waarin PCV2 teruggevonden werd te analyseren met behulp van de PathoSense.

De laatste jaren is een forse toename in zeugensterfte waar te nemen. Naast een zeer grote economische kost voor de varkenshouder betekent dit ook een probleem in het kader van dierenwelzijn. Verder is het ook nadelig voor de motivatie en het welbevinden van de varkenshouder. In dit Veepeilerproject gaan we op zoek naar de oorzaken van zeugensterfte op Belgische varkensbedrijven. Dit onderzoek kan een eerste stap zijn naar het invoeren van meer gerichte controlemaatregelen met een vermindering van de zeugensterfte en een betere rendabiliteit van de bedrijven tot gevolg.

Voor dit project zullen 15 zeugenbedrijven met minstens 5% zeugensterfte in het afgelopen jaar intensief opgevolgd worden.

>> Heb je interesse? Bespreek het met je bedrijfsdierenarts zodat hij contact kan opnemen met zijn DGZ regiodierenarts om verdere opties te bespreken.

Met dit project willen we de rol van oorbijten en oorzuigen onderzoeken bij het optreden van oortopnecrose bij varkens. Hiertoe zal het oorbijten nauwgezet worden opgevolgd en worden gekwantificeerd (aantal keer bijten, duur van bijten). Er zal een vergelijking worden gemaakt tussen aangetaste en niet-aangetaste varkens, en tussen hokken met hoge en lage prevalentie van oortopnecrose. Dit zal gebeuren op drie verschillende varkensbedrijven waar meer dan 30% van de gespeende biggen last hebben van oortopnecrose.

>> Heb je op jouw bedrijf ook problemen met oorbijten? Bespreek het met je bedrijfsdierenarts, hij kan ook contact opnemen met zijn DGZ regiodierenarts om verdere opties te bespreken.